هشدار تازه متخصصان کودک در انگلیس، بحثی جنجالی را دوباره داغ کرده است؛ آیا وقت آن رسیده که دست کودکان از شبکههای اجتماعی کوتاه شود؟
به نقل از تلگراف، یکی از برجستهترین متخصصان کودکان انگلیس خواستار ممنوعیت کامل استفاده کودکان زیر ۱۶ سال از شبکههای اجتماعی شده است. «بارونس کس» رئیس پیشین کالج سلطنتی کودکان و سلامت کودک، معتقد است استفاده گسترده کودکان از شبکههای اجتماعی باعث افزایش اضطراب، افسردگی، بیخوابی و آسیبهای روانی شده و دولت انگلیس باید از الگوی استرالیا پیروی کند. او همراه با چند عضو ارشد مجلس اعیان، اصلاحیهای را برای لایحه مدارس پیشنهاد دادهاند که شرکتهای فناوری را ملزم میکند کنترل سنی سختگیرانه برای کاربران زیر ۱۶ سال اعمال کنند.
در استرالیا، این قانون جدیدا اجرا شده و طبق آن، کودکان زیر ۱۶ سال اجازه ساخت حساب کاربری جدید ندارند و حسابهای قبلی آنها نیز غیرفعال میشود. این محدودیت تمام پلتفرمهای اصلی از جمله تیکتاک، ایکس، فیسبوک، اینستاگرام، یوتیوب، اسنپچت و ثردز را در بر میگیرد.
در انگلیس نیز چهرههایی مانند «لرد نش» وزیر پیشین مدارس، «بارونس بنجامین» مجری سابق برنامههای کودک و «سایمون بیلی» مقام ارشد سابق پلیس در حوزه مقابله با سوءاستفاده جنسی از کودکان، از این طرح حمایت کردهاند.
بارونس کس هشدار داده که جامعه عملاً کودکان را وارد یک «آزمایش اجتماعی عمدی» کرده است؛ آزمایشی که در آن کودکان روزانه ساعتها در معرض محتوای بالقوه آسیبزا قرار میگیرند. به گفته او، استفاده از گوشیهای هوشمند و شبکههای اجتماعی ارتباط مستقیمی با افزایش اضطراب، افسردگی و بیخوابی دارد، بهویژه در کودکانی که از قبل مشکلات روانی داشتهاند یا قربانی زورگویی بودهاند. او تأکید کرده که سیاستهای محدودکننده مدارس بهتنهایی کافی نیست و باید راهحلهای گستردهتری در سطح ملی اجرا شود.
در مقابل، دولت انگلیس فعلاً قصد ندارد ممنوعیت سراسری مشابه استرالیا اعمال کند. سخنگوی نخستوزیر اعلام کرده تمرکز دولت بیشتر بر کنترل محتواست تا ممنوعیت کامل، هرچند تأکید کرده که نتایج اجرای این قانون در استرالیا بهدقت زیر نظر گرفته خواهد شد. با این حال، حامیان طرح میگویند تعلل دولت میتواند آسیبهای جبرانناپذیری برای نسل نوجوان به همراه داشته باشد.
«سایمون بیلی» هشدار داده که شبکههای اجتماعی نقش جدی در گسترش سوءاستفاده جنسی از کودکان و همچنین بحران مواد مخدر دارند. او میگوید حجم تصاویر سوءاستفاده از کودکان در سه دهه گذشته از حدود ۱۰ هزار تصویر به ۷۰ تا ۸۰ میلیون رسیده و فناوری هوش مصنوعی این روند را خطرناکتر کرده است. همچنین یک پژوهش معتبر روی نزدیک به ۸ هزار کودک نشان داده نوجوانانی که در ۱۲ سالگی مصرف بالای شبکههای اجتماعی داشتهاند، در ۱۴ سالگی ۲۰ درصد بیشتر به مصرف کانابیس روی آوردهاند.
آمارهای رسمی نیز نشان میدهد تعداد کودکان تحت درمان اعتیاد در سالهای اخیر بهشدت افزایش یافته و اکنون گروه سنی ۱۴ تا ۱۵ سال بیشترین سهم را دارند؛ موضوعی که به گفته حامیان طرح، ضرورت اقدام فوری دولت را نشان میدهد.
نگرانیهای جهانی در مورد تأثیر شبکههای اجتماعی بر سلامت روان کودکان، اعتیاد دیجیتال و مواجهه با محتوای نامناسب، منجر به اقدامات قانونی در چندین کشور شده است. استرالیا پیشرو بود و قانونی که در آبان ۱۴۰۳ تصویب شد، از ۱۹ آذر ۱۴۰۴ دسترسی افراد زیر ۱۶ سال به پلتفرمهایی مانند تیکتاک، اینستاگرام، فیسبوک و یوتیوب را ممنوع کرد، با جریمههای سنگین برای شرکتهای متخلف. دانمارک در آبان ۱۴۰۴ ممنوعیت برای کودکان زیر ۱۵ سال را اعلام کرد، با امکان معافیت والدین برای سنین پایینتر. فرانسه و اسپانیا در اردیبهشت ۱۴۰۴ ابتکاری برای ممنوعیت زیر ۱۵ سال در سطح اتحادیه اروپا رهبری کردند، و پارلمان اروپا حداقل سن ۱۶ سال (با رضایت والدین از ۱۳ سال) را توصیه کرده است. مالزی از دی ۱۴۰۴ همه پلتفرمها را برای کاربران زیر سن قانونی ممنوع خواهد کرد. در ایالات متحده، ایالت فلوریدا از ۱۱ دی ۱۴۰۳ کودکان زیر ۱۴ سال را کاملاً ممنوع کرده و برای ۱۴-۱۵ سالهها نیاز به رضایت والدین دارد. این روند جهانی نشاندهنده تلاش فزاینده برای حفاظت از کودکان در فضای دیجیتال است.
