به نقل از ساینس دیلی، پژوهشگران مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) موفق شدند برای نخستین بار سنتز کامل آزمایشگاهی مولکول ورتسیلین A را انجام دهند، ترکیبی طبیعی که بیش از ۵۰ سال دستنیافتنی باقی مانده بود.
این مولکول که نخستینبار در سال ۱۹۷۰ از قارچها جداسازی شد، به دلیل ساختار شیمیایی پیچیده و شکننده خود، از زمان کشفش، چالشی بزرگ برای شیمیدانان محسوب میشد. ورتسیلین A تنها با دو اتم اکسیژن از مولکولهای مشابه خود تفاوت دارد، اما همین تفاوت کوچک، فرایند سنتز آن را فوقالعاده دشوار کرده بود.
تیم تحقیقاتی به رهبری محمد مووسقانی، استاد شیمی MIT، با بازطراحی کامل ترتیب واکنشهای شیمیایی و کنترل دقیق استریوشیمی، موفق شدند این مولکول را در ۱۶ مرحله از یک ماده اولیه ساده بسازند، به گفته مووسقانی، کلید موفقیت در زمانبندی دقیق شکلگیری پیوندهای شیمیایی و محافظت از گروههای حساس بود تا ساختار ظریف مولکول در طول واکنشها حفظ شود.
اهمیت این دستاورد تنها به سنتز شیمیایی محدود نمیشود، پژوهشگران توانستند با استفاده از مولکول سنتز شده، مشتقات جدیدی بسازند و آزمایشهای اولیه نشان داد برخی از این ترکیبات اثرات قوی و ویژهای بر سرطان مغز کودکان، بهویژه نوع نادری به نام گلیوم خط میانی منتشر (DMG) دارند. این ترکیبات با هدف قرار دادن پروتئینی به نام EZHIP و افزایش متیلاسیون DNA، سلولهای سرطانی را به سمت مرگ برنامهریزیشده سوق میدهند.
جالب اینکه خود مولکول طبیعی ورتسیلین A قویترین اثر را ندارد و نسخههای اصلاحشده شیمیایی بیشترین کارایی را نشان دادهاند، پژوهشگران تأکید میکنند که این نتایج هنوز محدود به مطالعات آزمایشگاهی است و تحقیقات بیشتری روی مدلهای حیوانی و مطالعات بالینی لازم است.
با این حال، سنتز موفق ورتسیلین A و تولید مشتقات فعال آن، مسیر تازهای برای دسترسی به خانوادهای از مولکولهای ضدسرطان پیشتر غیرقابلدسترس فراهم کرده و میتواند نقش مهمی در آینده درمان سرطانهای نادر و تهاجمی ایفا کند.
