نبرد نوابغ بر سر AGI؛ آیا هوش مصنوعی جای انسان را می‌گیرد؟

در حالی که تکنولوژی با شتابی بی‌سابقه به پیش می‌راند، دو چهره تاثیرگذار این حوزه یعنی دِمیس هاسابیس و یان لکان بر سر ماهیت واقعی هوش مصنوعی و شباهت آن به توانمندی‌های انسانی وارد یک چالش جدی شده‌اند.

این روزها فضای مجازی و به‌ویژه شبکه اجتماعی ایکس به میدان نبرد فکری بزرگی تبدیل شده که حتی ایلان ماسک هم نتوانسته از کنار آن به سادگی عبور کند. ریشه این اختلاف نظر به مفهومی تحت عنوان هوش مصنوعی عمومی یا همان AGI بازمی‌گردد؛ هدفی که غول‌هایی نظیر گوگل و OpenAI تمام توان خود را برای رسیدن به آن به کار بسته‌اند. ایده اصلی این است که ابزارهایی مثل ChatGPT یا Gemini روزی به چنان سطحی از توانمندی برسند که حتی در مواجهه با مسائل کاملاً جدید و پیش‌بینی‌نشده، درست مانند یک انسان عمل نموده و با تکیه بر قدرت یادگیری لحظه‌ای، راهکار مناسب را بیابند.

در حال حاضر مدل‌های فعلی با وجود موفقیت در آزمون‌های دشوار ریاضی یا المپیادها، هنوز در برابر درک عمومی یک کودک ۱۰ ساله حرفی برای گفتن ندارند. همین تضاد میان توان محاسباتی بالا و ضعف در درک شهودی، یان لکان را بر آن داشته تا ادعای بحث‌برانگیزی را مطرح کند. او اعتقاد دارد که چیزی به نام هوش عمومی حتی در میان انسان‌ها هم وجود خارجی ندارد؛ چرا که هوش ما کاملاً تخصصی و برای بقا در شرایط بیولوژیک تکامل یافته است. لکان برای اثبات حرف خود به بازی شطرنج اشاره می‌کند؛ جایی که نابغه‌ای مثل مگنوس کارلسن تنها چند حرکت احتمالی را بررسی می‌نماید، در حالی که ماشین‌ها میلیون‌ها گزینه را در ثانیه زیر و رو می‌کنند.

دِمیس هاسابیس، برنده جایزه نوبل و مدیر دیپ‌مایند، در پاسخ به این دیدگاه، لکان را به خلط مبحث میان “هوش عمومی” و “هوش جهانی” متهم کرد. او مغز انسان را یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های یادگیری در جهان می‌شناسد که اگرچه محدودیت‌های فیزیکی دارد، اما در یادگیری طیف وسیعی از وظایف بی‌نظیر عمل می‌کند. هاسابیس با ارجاع به نظریه ماشین تورینگ، مدل‌های پیشرفته امروزی را نسخه‌های دیجیتالی از همین ایده می‌داند که پتانسیل یادگیری هر مهارتی را دارند. ایلان ماسک نیز با تایید صریح سخنان هاسابیس، بر این باور مهر تایید زد که رسیدن به فوق‌هوش مصنوعی صرفاً یک مسئله زمانی محسوب می‌گردد. با این حال، لکان همچنان بر موضع خود پافشاری نموده و معتقد است استفاده از واژه “عمومی” برای توصیف هوشی که اساساً تخصصی تکامل یافته، از نظر علمی دقیق به نظر نمی‌رسد.